Κεφαλλονιά: Ιόνια μυστήρια

μερική αναδημοσίευση από την  e-kefalonia.net

Μεγάλο αφιέρωμα στο νησί μας έκανε το “Έθνος της Κυριακής” με ένθετο πολυσέλλιδο αφιέρωμα (περιελάμβανε άρθρα, συνεντεύξεις και υπέροχες φωτο) ενόψει των διακοπών του Πάσχα.

Σπάνια σε ένα νησί συνταιριάζονται τόσο αρμονικά, εκπληκτικές παραλίες με ψηλά βουνά, θρησκευτικά και αρχαιολογικά μνημεία με όμορφους οικισμούς, λαϊκός πολιτισμός με χολιγουντιανή λάμψη. Με «αλατοπίπερο» την περιβόητη «τρέλα» των κατοίκων της, η Κεφαλονιά είναι ένα «πιάτο» ιδιαίτερο, πλήρες και χορταστικό.

Η Κεφαλονιά είναι ένα νησί που γοητεύει με τις αντιφάσεις του. Το μεγαλύτερο του Ιονίου και έκτο μεγαλύτερο της Ελλάδας (μετά την Κρήτη, την Εύβοια, τη Ρόδο, τη Λέσβο και τη Χίο) είναι κατά βάση ένα ορεινό νησί, όπου κυριαρχεί ο όγκος του Αίνου, του ψηλότερου βουνού των Επτανήσων (1.628 μέτρα), που έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός.

Πανοραμική άποψη του Αργοστολίου.

Το «Μαύρο Βουνό» («Monte Nero» το ονόμαζαν οι Ενετοί), με τα χαρακτηριστικά ενδημικά «μαύρα» έλατα (Abies Cepha-lonica) δεσπόζει, αλλά παρ’ όλα αυτά η Κεφαλονιά είναι γνωστή κυρίως για τις εντυπωσιακές παραλίες που συχνά διακρίνονται σε κάθε είδους διαδικτυακή δημοσκόπηση, με θέμα τις ωραιότερες παραλίες της χώρας, ακόμα και του κόσμου ολόκληρου.

Είναι επίσης γνωστή για διάφορα γεωλογικά «μυστήρια», όπως οι Καταβόθρες, το σπήλαιο της Μελισσάνης και η Κουνόπετρα, αλλά την ίδια στιγμή, αυτή η γεωλογική της «ιδιαιτερότητα» της έχει προκαλέσει πολλά προβλήματα, με αποκορύφωμα την καταστροφή που προκάλεσαν οι τρομακτικοί σεισμοί του 1953, αφήνοντας συντρίμμια σε ολόκληρο σχεδόν το νησί.

Το 1953 είναι η χρονιά ορόσημο για τη σύγχρονη ιστορία της Κεφαλονιάς. Μετά τους σεισμούς τίποτα δεν ήταν ίδιο στο νησί, με κυριότερη συνέπεια τη δραματική μείωση του πληθυσμού στο μισό, λόγω μαζικής μετανάστευσης. Απ’ όλα τα νησιά του Ιονίου που επλήγησαν από τον Εγκέλαδο, η Κεφαλονιά ήταν αυτή που χρειάστηκε τον περισσότερο χρόνο για να ορθοποδήσει ξανά.

Ο οβελίσκος (γνωστός ως «Κολόνα») που βρίσκεται δίπλα στη γέφυρα του Δραπάνου
και μνημονεύει το έτος κατασκευής της (1813).

Μήπως είναι το νησί του Οδυσσέα;

Οι περισσότεροι επισκέπτες του νησιού, θαμπωμένοι από τις φυσικές ομορφιές του, παραβλέπουν, δυστυχώς, τους πολλούς και σημαντικούς αρχαιολογικούς του χώρους. Τα αρχαιότερα «σημάδια» χρονολογούνται στους παλαιολιθικούς χρόνους, με πιο σημαντικά ευρήματα αυτά στο σπήλαιο της Δράκαινας, στο φαράγγι του Πόρου, που αποδεικνύουν την ανθρώπινη παρουσία στο νησί, τουλάχιστον 6.000 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Ερείπια ακροπόλεων, κυκλώπεια τείχη και μυκηναϊκά νεκροταφεία βρίσκονται διάσπαρτα σε ολόκληρο σχεδόν το νησί. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, η Κεφαλονιά ήδη από τον 5ο π.Χ. αιώνα ήταν χωρισμένη σε τέσσερις αυτόνομες πόλεις-κράτη, ήταν «Τετράπολις»: «Κείται η Κεφαλληνία κατά Ακαρνανίαν και Λευκάδα, τετράπολις ούσα, Παλής, Κράνιοι, Σαμαίοι, Προνναίοι». Ομως απ’ ό,τι δείχνουν τα ευρήματα, η Κεφαλονιά είχε γνωρίσει άνθηση, πολύ νωρίτερα από την εποχή του Θουκυδίδη.

Η σπουδαιότερη ίσως ανακάλυψη έγινε σχετικά πρόσφατα, το 1992, από τον αρχαιολόγο Λάζαρο Κολώνα, που ανέσκαψε κοντά στα Τζανάτα του Πόρου έναν θολωτό τάφο της μυκηναϊκής περιόδου, ο οποίος θεωρείται ο μεγαλύτερος και καλύτερα διατηρημένος τάφος αυτού του είδους σε ολόκληρη τη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα. Τόσο αυτό όσο και άλλα ευρήματα σηματοδοτούν την ύπαρξη ισχυρού μυκηναϊκού κέντρου στο νησί και οδηγούν πολλούς αρχαιολόγους στη διατύπωση του φαινομενικά «παράλογου» ερωτήματος: «Μήπως ήταν η Κεφαλονιά, η ομηρική Ιθάκη;». Κάποιοι αρχαιολόγοι αναζητούν το παλάτι του Οδυσσέα στο νοτιοανατολικό άκρο της Κεφαλονιάς, ανάμεσα στον Πόρο και τη Σκάλα, και κάποιοι άλλοι στα δυτικά, στη Χερσόνησο της Παλικής.

Επιπλέον επιχειρήματα στους υποστηρικτές αυτών των θεωριών προσφέρει το γεγονός ότι ο οικιστής που έδωσε το όνομά του στο νησί, ο Κέφαλος, ήταν προπάππους του Οδυσσέα, ενώ κατά τον Ομηρο, ο πολυμήχανος ήρωας ήταν ηγέτης των «μεγάθυμων Κεφαλλήνων». Βέβαια, οι Θειακοί ούτε λέξη δεν θέλουν να ακούν για μη ταύτιση ομηρικής και σύγχρονης Ιθάκης!

Ο θολωτός μυκηναϊκός τάφος στα Τζανάτα, κοντά στον Πόρο.

Στα Περατάτα, το χωριό κάτω από το κάστρο, επιβάλλεται να επισκεφθείτε το σημαντικό μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα Μηλαπιδιάς, που φιλοξενεί το εντυπωσιακό Εκκλησιαστικό Μουσείο, με ανεκτίμητα ξυλόγλυπτα τέμπλα και αγιογραφίες που σώθηκαν μέσα από τα χαλάσματα ναών, μετά τον σεισμό. Στην γύρω περιοχή βρίσκονται τα μυκηναϊκά νεκροταφεία στα Μαζαρακάτα και τη Λακήθρα, όπου επίσης θα βρείτε τον «βράχο του λόρδου Βύρωνα». Ιδιαίτερης μνείας αξίζουν τα Κουρκουμελάτα, ένας οικισμός που ξανακτίστηκε «εκ βάθρων» πάνω σε ελβετικά πρότυπα, με χρήματα του ευεργέτη Γεωργίου Βεργωτή. Στη Λειβαθώ υπάρχουν και αρκετές όμορφες παραλίες, με πιο χαρακτηριστική αυτή της Αβύθου, όπου βρίσκουν καταφύγιο χελώνες καρέτα καρέτα.

Μυκηναϊκοί τάφοι και Ρωμαϊκές βίλες

Φεύγοντας από τη Λειβαθώ, με κατεύθυνση το νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, καλό είναι να παρεκκλίνετε λίγο της πορείας και να κινηθείτε πάνω στον κεντρικό δρόμο Αργοστολίου- Πόρου, αναζητώντας τα χωριά των «θαυμάτων».

Αγαλμα του Ηρακλή στην Αγία Ειρήνη, στην πεδιάδα του Αρακλιού.

Μυκηναϊκοί τάφοι και Ρωμαϊκές βίλες

Φεύγοντας από τη Λειβαθώ, με κατεύθυνση το νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, καλό είναι να παρεκκλίνετε λίγο της πορείας και να κινηθείτε πάνω στον κεντρικό δρόμο Αργοστολίου- Πόρου, αναζητώντας τα χωριά των «θαυμάτων».

Αγαλμα του Ηρακλή στην Αγία Ειρήνη, στην πεδιάδα του Αρακλιού.

Στο Μαρκόπουλο, στην Παναγία τη Λαγκουβάρδα ή «Φιδούσσα» εμφανίζονται κάθε χρόνο, τις ημέρες πριν από τον Δεκαπενταύγουστο, άκακα φιδάκια με το σχήμα του σταυρού στο κεφάλι τους. Οι πιστοί τα αφήνουν άφοβα να κινηθούν πάνω στο σώμα τους, θεωρώντας τα «γούρι» ή ευλογία. Αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρείται στα Αργίνια, στις πλαγιές του Αίνου.

Από τα Αργίνια ένας χωματόδρομος οδηγεί στην καρδιά του βουνού. Σε μια πηγή, κοντά στη Μονή Ζωοδόχου Πηγής, μπορεί να δείτε, αν είστε τυχεροί, τα άγρια άλογα του Αίνου, που κατεβαίνουν συχνά για να ξεδιψάσουν.

Στη ρωμαϊκή έπαυλη της Σκάλας διατηρούνται σε καλή κατάσταση ψηφιδωτά του 2ου ή του 3ου μ.Χ. αιώνα.

Λίγα χιλιόμετρα μετά το Μαρκόπουλο, στο χωριό Πάστρα, οι νοικοκυρές μαζεύουν κρινάκια, τα οποία αφήνουν να ξεραθούν από τον Μάιο. Λίγο πριν από τον Δεκαπενταύγουστο τα πηγαίνουν στην εκκλησία της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας, όπου τα κρινάκια ξανανθίζουν!

Λίγο πριν από το Μαρκόπουλο, ένα δρόμος που περνάει από τα χωριά Βαλεριάνος και Χιονάτα, όπου θα δείτε ένα χαρακτηριστικό πολύχρωμο σπίτι, οδηγεί στον Κατελείο και τα Καμίνια, δύο παραλίες που αποτελούν σημαντικούς τόπους ωοτοκίας της καρέτα καρέτα.

Η λίμνη Αβυθος, αν και μικρή σε έκταση, «συντηρεί» ένα σημαντικό οικοσύστημα.

Από εκεί λίγα χιλιόμετρα σας χωρίζουν από τη Σκάλα, το πιο σημαντικό τουριστικό θέρετρο σε αυτή την πλευρά του νησιού. Η Σκάλα οφείλει πολλά στη μήκους 3 χιλιομέτρων παραλία της, όπου χιλιάδες επισκέπτες επιδίδονται σε θαλάσσια σπορ. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τη ρωμαϊκή έπαυλη με τα καλοδιατηρημένα ψηφιδωτά. Στον δρόμο από τη Σκάλα για Πόρο θα δείτε δίπλα σε ένα εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου τα θεμέλια αρχαίου ναού του 6ου π.Χ. αιώνα. Σε θαλάσσια σπήλαια που βρίσκονται κατά μήκος της διαδρομής βρίσκουν καταφύγιο φώκιες μονάχους μονάχους.

Ο γραφικός Πόρος είναι ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια του νησιού και αποτελεί πιθανή πύλη εισόδου σας στην Κεφαλονιά. Βρίσκεται σε εντυπωσιακή τοποθεσία, με ψηλά βράχια πίσω του και με το φαράγγι του ποταμού Βόχινα (τα «μικρά Τέμπη») να τον συνδέει με την ενδοχώρα. Μέσα στο φαράγγι ένας δρόμος που φεύγει δεξιά, ομαλός στην αρχή, δύσβατος χωματόδρομος στη συνέχεια, οδηγεί στην πιο παλιά μονή του νησιού, την Παναγία της Ατρου, του 8ου αιώνα.

Tο λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης.

Στην είσοδο του χωριού Τζανάτα, ένας σύντομος και βατός χωματόδρομος που φεύγει προς τα αριστερά οδηγεί στον σπουδαίο θολωτό μυκηναϊκό τάφο, που θεωρείται μοναδικός για τα δεδομένα της Δυτικής Ελλάδας. Το πάνω μέρος του θόλου του έχει καταρρεύσει. Εχει διάμετρο 6,80 μέτρα και σωζόμενο ύψος 3,95 μέτρα, ενώ το στεγασμένο στόμιο εισόδου φτάνει σε μήκος τα 3,35 μέτρα. Ο τάφος είχε συληθεί ήδη από την αρχαιότητα, αλλά κάποια από τα κτερίσματα που γλίτωσαν από τους τυμβωρύχους είναι εντυπωσιακά και εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αργοστολίου.

Τα Τζανάτα αποτελούν έναν μικρό οδικό κόμβο. Φεύγοντας αριστερά στη διασταύρωση, επιστρέφετε προς Αργοστόλι, περνώντας από την πεδιάδα του Αρακλιού, ονομασία που αποτελεί παραφθορά του ονόματος Ηρακλής. Λέγεται ότι μυθικός ήρωας πέρασε από εδώ, σε αυτόν μάλιστα οφείλεται η διάνοιξη των «μικρών Τεμπών». Στην πλατεία της Αγίας Ειρήνης θα βρείτε άγαλμα του ημίθεου.