Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

Είναι αυτό, το κλειδί που θα λύσει το μυστήριο της ανασκαφής στα Τζανάτα;

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ  ΤΟΥ  ΠΛΗΡΕΣΤΑΤΟΥ   ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΗΣ KEFALONIAPRESS.GR

 
 
sfragida_700.jpg
Κόκκινη κλωστή δεμένη...
διαβάστε και δείτε σε εικόνες  όλη την ιστορία για την ανακάλυψη  του Μυκηναϊκού οικισμού στα Τζανάτα -  Που βρίσκεται - τι οδήγησε τις έρευνες εκεί -
τι τον συνδέει με τον Ανακτα των Μεγάθυμων  Κεφαλλήνων.. 
 
 
 
 
 synantisi.jpg
 Η συνάντηση

Μια βδομάδα μετά την βόμβα που έσκασε για την ανακάλυψη ενός οικισμού Μυκηναϊκής περιόδου, στο χωριό Τζανάτα, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια παρουσίαση της υπόθεσης και της περιοχής ώστε να είναι απόλυτα κατανοητά όλα στους Αναγνώστες μας και κυρίως στους Αναγνώστες μας ομογενείς που μας ζήτησαν ένα ολοκληρωμένο ρεπορτάζ  για να έχουν μια πλήρη εικόνα και της περιοχής και των αποκαλύψεων.
 Συναντήσαμε τον πρωταγωνιστή των ημερών, τον αρχαιολόγο Αντώνης Βασιλάκης (κλικ), ο οποίος υπηρετεί στην Κεφαλονιά από το 2010 ως  Έφορος Αρχαιοτήτων στην  35η Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχ/των Κεφαλονιάς, Ζακύνθου & Ιθάκης . Στην Κεφαλονιά εγκαταστάθηκε τον Ιανουάριο του 2011.  
 Πανευτυχής, καταδεχτικός, δέχεται να μιλήσει με όλους, απλά, κατανοητά , χωρίς να κουράζεται να επαναλαμβάνει κάτι που ο συνομιλητής του δεν αντιλήφθηκε.
 
metaxas_synantisi.jpg
Τον συναντήσαμε κάτω από την ελιά. Εκεί είχε εγκαταστήσει το.. στρατηγείο του, και το γραφείο τύπου, και το κέντρο επιχειρήσεων.

Διακριτικά δίπλα του ο Μάκης Μεταξάς, ο πρ. Δήμαρχος, ο εμπνευστής της προσπάθειας.
Μετά τα καλωσορίσματα, ο Μάκης Μεταξάς , απομακρύνεται διακριτικά στον χώρο των ανασκαφών όπου πότε με τη σκούπα καθαρίζει τον χώρο , πότε με τη μηχανή του φωτογραφίζει σπιθαμή, σπιθαμή το έδαφος..
 
Η τοποθεσία - η περιοχή
 
Κύριε  Βασιλάκη, αφού σας ευχαριστήσουμε για αυτή την συνάντηση αλλά προτίστως για την χαρά που μας δώσατε με την ανακοίνωση των ευρημάτων, θέλουμε να πάρουμε την ιστορία από την αρχή. Για να καταλάβουμε εμείς ,και κυρίως οι Αναγνώστες μας,  όλη την πορεία προς την ανασκαφή  και την ιστορική αξία των ευρημάτων. Ας αρχίσουμε περιγράφοντας την περιοχή που βρισκόμαστε έτσι ώστε οι Αναγνώστες μας να έχουν μια εικόνα της θέσης των ανασκαφών , στον χάρτη της Κεφαλονιάς.
 
Βρισκόμαστε  Στην ΝΑ Κεφαλονιά, στον πρ. Δήμο Ελειού Πρόννων ( το οικόπεδο που βρισκόμαστε κοιτάζει προς τη Ζάκυνθο), το μεγαλύτερο χωριό δίπλα μας είναι ο Πόρος. Τα ευρήματα βρίσκονται μεταξύ Πόρου και Τζανάτων, στην τοποθεσία Ρίζα,  (Κατσιβελάτα). Το χωράφι που γίνονται οι ανασκαφές είναι ιδιοκτησίας Μενεγάτου και το κατέχουν πάρα πολλά χρόνια.
Είναι μια εκπληκτική περιοχή.
Ναι, βέβαια. Ανατολικά  έχουμε το βουνό της Ατρου,  δυτικά ο  περίφημος Αίνος, νότια η Ακρόπολη των αρχαίων Πρόννων, ενώ  τα χαμηλότερα  βουνά οδηγούν στο λιμάνι του Πόρου. 
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της περιοχής; 
  Είναι η πιο εύφορη περιοχή της Κεφαλονιάς με τα περισσότερα νερά.   Είναι στις εκβολές δυο ποταμών. Δείτε πόσο καλά είναι προφυλαγμένη γύρω – γύρω με βουνά. Πίσω μας το βουνό της Ατρου, δεξιά μας η οροσειρά το Αίνου, αριστερά το Κάστρο του Κατελειού, και ανατολικά το λιμάνι του Πόρου. Εξαιρετική τοποθεσία.  Προφυλαγμένη γύρω γύρω από βουνά,  αλλά πολύ κοντά σε ένα μεγάλο λιμάνι και άφθονα νερά που προέρχονται από τις δυο λίμνες της Αβύθου που βρίσκονται στο Πυργί.
  Πιστεύετε ότι η δημιουργία αυτού του αρχαίου οικισμού ήταν μια τυχαία επιλογή των προγόνων μας  ή πολύ καλά μελετημένη απόφαση;
H τοποθεσία είναι μοναδική, επιλεγμένη από κάποιους που ήξεραν πολύ καλά να χρησιμοποιούν τις ευκαιρίες που δίνει η φύση , αφού τα εργαλεία και τα τεχνικά μέσα  τότε, ήταν ελάχιστα. 
 
 √ Δείτε τις φωτο και τον χάρτη της περιοχής και τη θέση του σε σχέση με τον Μυκηναϊκό τάφο στα Τζανάτα.
 topo9esia_google_1.png
 

Προβολή μεγαλύτερου χάρτη  
 
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να κάνετε ανασκαφές σε αυτή την περιοχή και όχι σε κάποια άλλη.
 Η ύπαρξη του Μυκηναϊκού τάφου των Τζανάτων ήταν ένα βασικό στοιχείο. Όπου υπάρχουν τάφοι, υπήρξαν και οικισμοί, κάπου κοντά πρέπει να υπάρχουν κατοικίες, εστίες..
 Και πως επικεντρωθήκατε στο συγκεκριμένο χωράφι ;
 ι συζητήσεις μου με τον Μάκη Μεταξά και οι έρευνες που ο ίδιος είχε κάνει. Οι  διηγήσεις των κατοίκων που ζουν στην περιοχή πολλά χρόνια, οι μαρτυρίες τους για διηγήσεις των παππούδων  και προ-παπούδων τους μας κίνησαν το ενδιαφέρον.
 Τι έλεγαν δηλαδή οι κάτοικοι;;
 Κοιτάξτε γύρω σας. Σε όλη αυτή την περιοχή η βλάστηση είναι άγρια, πυκνή και λογκομένη. Πραγματικά δεν μπορείς να δεις τίποτε στο έδαφος. Όμως εδώ και πάρα πολλά χρόνια πριν, πάνω από 100, οι ιδιοκτήτες αυτού του χωραφιού (οικογένεια Μενεγάτου), το καθάρισαν για να βάλουν μερικές ελιές. Καθώς καθάριζαν από τους  θάμνους και τις μεγάλες πέτρες εύρισκαν οστά και πήλινα. Τα οποία κατέστρεφαν, τα πέταγαν.  Τους ήταν άχρηστα..  Η ύπαρξη οστών και πήλινων από μόνη της δεν λέει τίποτε αν δεν έχει πιστοποιηθεί η χρονολογία τους.
 
√ Δείτε το μεγάλο μέρος του χωραφιού, τμήμα του οποίου είναι ο χώρος των ανακαλύψεων, πόσο δύσβατο είναι πραγματικά.
 
 
 
Τελικά τα οστά ήταν που σας έφεραν κοντά στην ανακάλυψη;
 
Όχι , τα οστά και τα πήλινα που έβρισκαν ανήκαν σε πολύ μεταγενέστερη περίοδο. Στον ίδιο χώρο ο επιφανειακός πολιτισμός που βλέπετε αφορά τους Ρωμαϊκούς χρόνους και πρόκειται για νεκροταφείο φτωχών κεραμοσκεπές. Για να καταλάβαιτε, ο οικισμός χρονολογείται  στα 1200-1500 π.Χ και τα κεραμύδια και οστα , 1.500 χρόνια μετά από αυτόν τον πολιτισμό
 Δηλαδή σε αυτή την θέση υπήρξαν και άλλοι πολιτισμοί;
 Ε, βέβαια. Και ο ένας κατέστρεφε τον άλλον. Ο τελευταίος είναι ο δικός μας πολιτισμός, ο πιο επιφανειακός. Καταστρέψαμε τα πάντα.  Ο επόμενος προχωρώντας προς το βάθος , είναι ο Ρωμαϊκός πολιτισμός , και ακόμα πιο βαθιά ο Μυκηναϊκός πολιτισμός, ο οικισμός που ανακαλύψαμε..

 
√  Δείτε ότι τους κεραμωτούς τάφους του Ρωμαϊκού νεκροταφείου - νεκροταφείο πτωχών χωρίς κτερίσματα
 
 
 
Μετά τα οστά και τα πήλινα, τι σας οδήγησε στον Μυκηναϊκό πολιτισμό;
 Οι μεγάλες πέτρες που εξείχαν και εξέχουν του εδάφους.  Ο σχηματισμός τους , αν και δεν φαινόταν καλά, αλλά έδειχνε ότι ήταν συγκροτημένος.
 
 petra.jpg
 
 
 Τι ακριβώς λοιπόν ανακαλύψατε κύριε Βασιλάκη;
 Ανακαλύψαμε ένα τμήμα, ενός πολύ εκτεταμένου όπως φαίνεται , Μυκηναϊκού οικισμού με χρονολόγηση γύρω στα 1.400 – 1.200 π.Χ.
Ανακάλυψα και ανέσκαψα σε μεγάλο τμήμα του ένα μνημειώδες οκοδόμημα της ύστερης Μυκηναϊκής περιόδου (1400-1200 π.Χ.), πολύ κοντά στο γνωστό βασιλικό θολωτό τάφο στα Τζαννάτα Πόρου. Το οικοδόμημα εχει ενα μεγάλο καμπυλόγραμμο τοίχο, και το εμβαδόν του υπολογίζεται πανω από 250 τ.μ.
Είστε απόλυτα σίγουρος για τις χρονολογίες; Είναι πιστοποιημένες από εργαστήριο;
 Βεβαίως. Η χρονολογία είναι πιστοποιημένη από το εργαστήριο της υπηρεσίας μας, της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Δεν υπάρχει ουδεμία αμφιβολία ή ένσταση επ’ αυτού.  Η χρονολόγηση ειναι ακριβής με βαση τη στρωματογραφημένη κεραμική.
 Πρόκειται για την τελευταία Μυκηναϊκή περίοδο.  Έχουμε εντοπίσει διαδοχικές φάσεις μιας κατοίκησης με αρχαιότερη ένα μεγάλο κτίριο.  Δεν ξέρουμε πόσο μεγάλο είναι, όμως οι ενδείξεις οδηγούν σε ένα τεράστιο κτίριο. Δυσκολευόμαστε να προσδιορίσουμε το μέγεθός του λόγω των καταστροφών που έχει υποστεί η περιοχή από τους ανθρώπους . Η καλλιέργεια έχει καταστρέψει το παρθένο έδαφος, προσπαθούμε να βρούμε αυθεντικά ίχνη πολύ βαθύτερα. 
 Η εποχή αυτή είναι η εποχή που είχε ιδρυθεί ο μεγαλύτερος στη Δυτική Ελλάδα Μυκηναϊκός τάφος των Τζανάτων που βρίσκεται δίπλα μας.. Αυτά τα δυο στοιχεία: η ύπαρξη του τάφου και η ύπαρξη αυτού του τεράστιου οικοδομήματος μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι εδώ πρέπει να υπήρξε ένα μεγάλο διοικητικό κέντρο. Αυτό είναι αναμφίβολο και αυτό μπορούμε να πούμε μετά βεβαιότητας.
 Κοιτάξτε και εσείς πως είναι σχηματισμένος ο οικισμός. Ένα μεγάλο τοίχος, ένας δρόμος..
Για την κατασκευή αυτών των τειχών χρησιμοποιήθηκαν υλικά από τον προηγούμενο οικισμό, της ίδιας ιστορικής περιόδου, έτσι οι οικισμοί άλλαξαν πρόσωπο, είναι δύσκολο να ξεκαθαρίσουμε την ακριβή δομή τους.
 Ο  Μυκηναϊκός πολιτισμός από τον Ρωμαϊκό απέχουν 1.500 χρόνια μεταξύ τους, αλλά η χρονολογική διαφορά μεταξύ των πιο βαθιών οικισμών είναι μικρή. Ο ένας έπαιρνε υλικά από τον προηγούμενο καταστρέφοντας τον προηγούμενο και φτιάχνοντας τον δικό του πολιτισμό. Μέχρι που ήρθε ο δικός μας πολιτισμός και τα κατέστρεψε όλα!

 
 √ Δείτε τις φωτο από τις ανασκαφές. 
 
 
 
 
 
Κύριε Βασιλάκη, αναφέρεστε στην Μυκηναϊκή Εποχή.  Υπενθυμίστε μας , αυτή την εποχή ποια ήταν τα βασίλεια της περιοχής, ποιες οι δυναστείες βασιλέων στην περιοχή που σήμερα είναι η Ελλάδα;  
Ξέρουμε ότι σε όλο τον τότε ελληνικό κόσμο (Μυκηναϊκό ελληνικό κόσμο) υπήρχαν πολλά βασίλεια  στην Κεντρική, Nότια, Δυτική και ανατολική Ελλάδα,  ίσως και ως τα παράλια της Μικράς  Ασίας. Μια εικόνα της διάταξης των πολισμών αυτών υπάρχει στα έπη του Ομήρου. Ότι πληροφορίες έχουμε από την εποχή είναι από τα έπη του Ομήρου.
Πιστεύουμε ότι στην Δυτική Ελλάδα που περιλαμβάνει ένα τμήμα της Πελοποννήσου και την περιοχή από Λευκάδα και κάτω υπήρχε η επικράτεια των Κεφαλλήνιων , η οποία  ως διοικητή είχε τον Άνακτα , τον βασιλιά των βασιλιάδων από την δυναστεία του Λαέρτη,  πατέρα του Οδυσσέα. Δεν πρόκειται όμως για ιστορικό στοιχείο, καταλήγουμε σε αυτό από την μελέτη στα Ομηρικά  έπη.  Δεν ξέρουμε αν τα πρόσωπα που αναφέρονται στον Όμηρο είναι ιστορικά.  Η περίοδος όμως είναι ιστορική.
Υπάρχει  λοπόν μια σύνδεση των νησιών μας, των νησιών του Ιονίου που αρχίζει από την Μυκηναϊκή εποχή;
 Tα νησιά ήταν ένα ενιαίο πολιτιστικό και πολιτικό σύμπλεγμα..
 Ποια από τα νησιά του Ιονίου αποτελούν αυτό το ιστορικό σύμπλεγμα;
 Λευκάδα, Ιθάκη, Κεφαλονιά και Ζάκυνθος , τα μικρότερα νησιά όπως το Μεγανήσι και η απέναντι περιοχή της Πελοπονήσου.
 kefalinon_basileio.jpg
  
Μπορούμε να πούμε, κυριε Βασικάλακη, ότι από σήμερα ξαναγράφουμε την ιστορία των νησιών μας; της περιοχής μας;
 vasilakis_350.jpgΗ ιστορία γράφεται κάθε μέρα. Ποτέ δεν τελειώνει! Κάθε μέρα νέα στοιχεία αλλάζουν, ανατρέπουν, βελτιώνουν, επιβεβαιώνουν ή απορρίπτουν ότι ξέραμε μέχρι εκείνη τη στιγμή. 
Εμείς προσθέτουμε ένα λιθαράκι σε αυτή την σπουδαία εποχή.
Και για την Κεφαλονιά ήταν μια σπουδαία εποχή, έχουμε άφθονα ευρήματα της Μυκηναϊκής Εποχής στο Μουσείο Αργοστολίου. 
Τα ευρήματα των Μυκηναϊκών τάφων.
Τώρα βρήκαμε και τα υπολείμματα ενός από τους μεγαλύτερους Μυκηναϊκούς οικισμούς της Κεφαλονιάς. 
Συνδέονται απόλυτα οι ανακαλύψεις μας. Ήταν θέμα χρόνου . Από την στιγμή που είχαμε βρει τον τάφο στα Τζανάτα,  έπρεπε να αναζητήσουμε και τους οικισμούς.
 Εδώ όμως δεν πρόκειται για έναν απλό οικισμό...
 Όχι, εδώ είναι ένας μεγάλος οικισμός που θα πρέπει να ήταν το διοικητικό κέντρο όλης της Κεφαλονιάς την Μυκηναϊκή εποχή. Ερμηνεύοντας τα Μυκηναϊκά έπη, υπήρχαν : ο Αναξ , ο βασιλιάς των βασιλιάδων της Περιοχής, που ήταν ο Λαέρτης και ο διάδοχός του Οδυσσέας αργότερα. 
Οι  βασιλείς ήταν οι τοπικοί άρχοντες και στο νησί μας πρέπει να ήταν εκείνη την εποχή βασιλείς στις περιοχές :  ένας στα Μαυράτα, ίσως δυο στην περιοχή Λειβαθούς μαζί με την περιοχή που τώρα λέμε Αργοστόλι, ένας στη Σάμη,  ενας στην  Παλλική η οποία έχει ήδη πιστοποιημένα ευρήματα της Μυκηναϊκής εποχής , ίσως και Ερισο αν και η Ερισσος δεν έχει ευρήματα Μυκηναϊκής περιόδου και η περιοχή Τζανάτων Πόρου που είμαστε τώρα.
 Η σημερινή σας ανακάλυψη πως συνδέει αυτά τα βασίλεια της Κεφαλονιάς;
 Εδώ πρέπει να ήταν το διοικητικό κέντρο όλων αυτών των βασιλείων. Εδώ ήταν το κέντρο  από το οποίο ο βασιλιάς των βασιλέων, ο Αναξ της Μυκηναϊκής περιόδου, διοικούσε το νησί μέσω των τοπικών βασιλέων.
 Σημειώστε ότι εδώ στην περιοχή υπάρχει ένα λιμάνι, το λιμάνι του Πόρου που απέχει εξίσου από όλα τα άλλα μέρη : την Ζάκυνθο, την Ηλεία, την Ιθάκη, την Λευκάδα.

  • Κύριε Βασιλάκη, στην πρώτη σας ανακοίνωση για την ανακάλυψη, κλείνατε με ένα αινιγματικό :  
  • "Σημαντικό εύρημα ειναι ένας σπάνιος σφραγιδολιθος" .   Τι είναι αυτό το εύρημα. Μπορούμε να το δούμε;  να το φωτογραφίσουμε;
  •  
  • Βεβαίως, αυτό εδώ είναι: 
 
 vasilakis_sfragida.jpg
 
 Α!! Πανέμορφο!!! Πως το προσδιορίζεται αυτό επιστημονικά;
Είναι ένα σταγονόσχημο επίμηκες περίαπτο, μήκους 0,04 μ. και μέσης διαμέτρου 0,0012 μ. Ειναι από βασάλτη, με σπασμένη την οπή ανάρτησης, και με δύσδιαγνωστο σφραγιστικό θέμα στην καμπύλη κάτω επιφάνεια.
Ποιοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν μια τέτοια σφραγίδα;  Ποιά κοινωνική τάξη..
Oι Ανακτες, αυτοί που είχαν την εξουσία της περιοχής, αυτοί που διοικούσαν την περιοχή!
 
sfragida_2.jpg
 
 
 Εδω τελειώνει η συζήτησή μας με τον κ. Βασιλάκη.Τον ευχαριστούμε για την υπομονή του, για τηνΚρητική καταδέχτικότητά του αλλά κυρίως για τη χαρά που έδωσε σε όλους τους Κεφαλονίτες με αυτή την ανακάλυψη. Ανεξάρτητα αν ταυτοποιείται ή όχι η ιστορική βεβαιότητα για τον Ανακατα της περιοχής με αυτόν που ο Ομηρος ονομάζει Οδυσσέα, με αυτόν τον περιπετειώδη μυθικό άνδρα , η Κεφαλονιά έχει στα σπλάχνα της έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς του κόσμου και ήταν το περιφερειακό κέντρο του: τον Μυκηναϊκό πολιτισμό. 
Στην σελίδα του στο fc  την Παρασκευή 14 Οκτωβρίου, διαβάσαμε τον επίλογο αυτής της συναρπαστικής περιπέτειας που ζήσαμε τις τελευταίες μέρες: 
 
Πριν από 4 ωρες, "έκλεισα" την ανασκαφή στα Τζαννάτα Πόρου. Η λιακάδα ήταν φανταστική! Καλύψαμε τα ευπαθή σημεια (πηλόχριστες εστίες, πηλόχριστα δάπεδα) και περιφράξαμε τον ανασκαμμένο χώρο.
Τώρα πια η Κεφαλληνία μπορεί να ναι περήφανη που διαθέτει ενα εμφανίσιμο καθαρό μυκηναϊκό οικισμό, τον πρώτο που ανασκάφτηκε μετα από 200 χρονια έρευνας, και που μπορεί να θέσει την μόνη σοβαρή υποψηφιότητα -για... τους αμφισβητίες, γιατι για μας είναι περισσοτερο από ξεκάθαρο-, οτι:
Ναι εδω ηταν η πρωτεύουσα της επικράτειας των "μεγάθυμων" Κεφαλλήνων (σημερινά νησιά Κεφαλληνία, Ιθάκη, Λευκάδα και Ζάκυνθο, αλλά και τμήματα της απέναντι στεριάς), στους οποίους "άνακτας" ήταν ο Οδυσσέας!"
 
 
 √ Οι συνεργάτες...
 
√ Και οι πρωταγωνιστές! Ο αρχαιολόγος Αντώνης Βασιλάκης και ο Μάκης Μεταξάς. Τους ένωσε το ίδιο όνειρο! Αυτοί έφθασαν στην "Ιθάκη τους".. για εμάς τους άλλους το ταξίδι είναι ακόμα σε εξέλιξη.. 
 
 
 
 √ Ευχαριστούμε τους επαγγελματίες φωτογράφους Κώστα Φραγκιά και Σπύρο Παντελειό που φωτογράφισαν και για το Kefalonia Press τον χώρο των ανασκαφών. 
 
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου