Φίλε κύριε Διευθυντά,
Απαντών εις το προχθεσινόν εν τη «Εστία» ερώτημα περί του μεσαιωνικού ονόματος της νήσου Ιθάκης, σας δίδω τας εξής πληροφορίας׃
Η Ιθάκη υφ’ όλων των συγγραφέων, Ελλήνων, Λατίνων και Βυζαντίνων μνημονεύεται υπό το ιστορικόν αυτής όνομα, αναφέρω δε τινας εκ των τελευταίων.
Άννα η Κομνηνή (1083-1148 μ. Χ.) εν τη Αλεξιάδι αναφέρει την Ιθάκην «εν η πόλις Ιερουσαλήμ ωκοδόμητο καταστραφείσα υπό σεισμών», επίσης Νικηφόρος ο Γρηγοράς (1295-1360 μ. Χ.) [ακμάσας] επί Ανδρονίκου και γράψας Ρωμαϊκής Ιστορίας Άργους και Γεώργιος ο Φραντζής (1401-1478 μ. Χ.) εις τα Χρονικά του, Διονύσιος ο Λέσβης εις τας Περιηγήσεις του λέγει αυτήν Λυρικήν Ιθάκην, Θεόδωρος δε ο Σπανδωνής αναφέρει εις την περί της καταγωγής των Οθωμανών αυτοκρατόρων συγγραφήν του ότι η Ιθάκη μετά της Κεφαλληνίας, Ζακύνθου και Αγίας Μαύρας ανήκον εις τους κόμητας Τόκκους.
Κατά τας Σταυροφορίας η Ιθάκη περιήλθεν εις τους ηγεμόνας του Τάραντος, τω δε -1214] κατέλαβον αυτήν οι Βενετοί, δωρήσαντες αυτήν τω 1350 εις τον Πέτρον Μέμμον με τον τίτλον κόμητος Κεφαλληνίας, Ιθάκης και Ζακύνθου. Τω [1420] ήτο υπό την κυριαρχίαν των Τόκκων, Κάρολος Α’ δε ο Τόκκος ετιτλοφορείτο Δεσπότης Ρωμαίων, Δουξ Λευκάδος και Κόμης Παλατίνος Κεφαλληνίας, Ιθάκης και Ζακύνθου, επίσης δε και ο υιός του Κάρολος Γ’ μέχρι του [1483].
Είτα περιήλθεν εις τους Τούρκους επί [Αμουράτ και Βαγιαζήκ], μέχρις [ου τέλος] τω 1501 οριστικώς εις τους Βενετούς, [ον.......... .......]. Η νήσος Ιθάκη ουδέποτε [......] [Isola di Compare], αλλ’ η παρά τον [νυν] λιμένα [Βαθύ κοιλάς] και αυτός ο λιμήν είχον ονομασθή υπό των ναυτιλλομένων [Vala Compare ή Val di Compagne], ως αναφέρει Νικόλαος ο Σοφιανός, ζήσας περί τας αρχάς του ΙΣΤ’ αιώνος και γράψας σημειώσεις εις Πτολεμαίου Γεωγραφίαν· ωσαύτως και ο Ιταλός γεωγράφος Μάρκος Βενέτιος [Κορυνέλλης] (1650-1718) εις τας Ιστορικογεωγραφικάς Αναμνήσεις περί του Βασιλείου του Μωρέα, ομιλών περί του λιμένος της Ιθάκης καλεί αυτόν Val di Compare, ο δε Ι. Ρ. Ραγκαβής εις τα Γεωγραφικά του αναφέρει την μαρτυρίαν αγνώστου γεωγράφου, του Νίγρου, καθ’ ην εκαλείτο Cefalonia Picciola (Μικρά Κεφαλληνία).
Εν εγγράφω της Ενετικής Γερουσίας της 22 Οκτωβρίου 1528 προς τον Προβλεπτήν Κεφαλληνίας Αντώνιον Κάλβον αναφέρεται η νήσος Ιθάκη με λιμένα Βαθύ ή Val de Compare, πλησίον του οποίου διαμένουσι περί τας εξήκοντα οικογενείας, τα πάνδεινα υφισταμένας εκ των επιδρομών των πειρατών (Κ. Σάβα. Μνημεία της Ελλην. Ιστορίας τόμ. 6 σελ. 285).
Εκ των ανωτέρω σαφώς καταφαίνεται ότι ούτε κατά τους αρχαίους ούτε κατά τους μέσους χρόνους η νήσος Ιθάκη μετήλλαξεν όνομα, νυν μόνον κατά τους νεωτέρους χρόνους κινδυνεύη ν’ αλλάξη θέσιν, ως εκ των αρχαιολογικών ερευνών του αξιοτίμου κ. Δαίρπφελδ, περί ων ίσως άλλοτε εν εκτάσει πραγματευθώμεν.
Η Ιθάκη υφ’ όλων των συγγραφέων, Ελλήνων, Λατίνων και Βυζαντίνων μνημονεύεται υπό το ιστορικόν αυτής όνομα, αναφέρω δε τινας εκ των τελευταίων.
Άννα η Κομνηνή (1083-1148 μ. Χ.) εν τη Αλεξιάδι αναφέρει την Ιθάκην «εν η πόλις Ιερουσαλήμ ωκοδόμητο καταστραφείσα υπό σεισμών», επίσης Νικηφόρος ο Γρηγοράς (1295-1360 μ. Χ.) [ακμάσας] επί Ανδρονίκου και γράψας Ρωμαϊκής Ιστορίας Άργους και Γεώργιος ο Φραντζής (1401-1478 μ. Χ.) εις τα Χρονικά του, Διονύσιος ο Λέσβης εις τας Περιηγήσεις του λέγει αυτήν Λυρικήν Ιθάκην, Θεόδωρος δε ο Σπανδωνής αναφέρει εις την περί της καταγωγής των Οθωμανών αυτοκρατόρων συγγραφήν του ότι η Ιθάκη μετά της Κεφαλληνίας, Ζακύνθου και Αγίας Μαύρας ανήκον εις τους κόμητας Τόκκους.
Κατά τας Σταυροφορίας η Ιθάκη περιήλθεν εις τους ηγεμόνας του Τάραντος, τω δε -1214] κατέλαβον αυτήν οι Βενετοί, δωρήσαντες αυτήν τω 1350 εις τον Πέτρον Μέμμον με τον τίτλον κόμητος Κεφαλληνίας, Ιθάκης και Ζακύνθου. Τω [1420] ήτο υπό την κυριαρχίαν των Τόκκων, Κάρολος Α’ δε ο Τόκκος ετιτλοφορείτο Δεσπότης Ρωμαίων, Δουξ Λευκάδος και Κόμης Παλατίνος Κεφαλληνίας, Ιθάκης και Ζακύνθου, επίσης δε και ο υιός του Κάρολος Γ’ μέχρι του [1483].
Είτα περιήλθεν εις τους Τούρκους επί [Αμουράτ και Βαγιαζήκ], μέχρις [ου τέλος] τω 1501 οριστικώς εις τους Βενετούς, [ον.......... .......]. Η νήσος Ιθάκη ουδέποτε [......] [Isola di Compare], αλλ’ η παρά τον [νυν] λιμένα [Βαθύ κοιλάς] και αυτός ο λιμήν είχον ονομασθή υπό των ναυτιλλομένων [Vala Compare ή Val di Compagne], ως αναφέρει Νικόλαος ο Σοφιανός, ζήσας περί τας αρχάς του ΙΣΤ’ αιώνος και γράψας σημειώσεις εις Πτολεμαίου Γεωγραφίαν· ωσαύτως και ο Ιταλός γεωγράφος Μάρκος Βενέτιος [Κορυνέλλης] (1650-1718) εις τας Ιστορικογεωγραφικάς Αναμνήσεις περί του Βασιλείου του Μωρέα, ομιλών περί του λιμένος της Ιθάκης καλεί αυτόν Val di Compare, ο δε Ι. Ρ. Ραγκαβής εις τα Γεωγραφικά του αναφέρει την μαρτυρίαν αγνώστου γεωγράφου, του Νίγρου, καθ’ ην εκαλείτο Cefalonia Picciola (Μικρά Κεφαλληνία).
Εν εγγράφω της Ενετικής Γερουσίας της 22 Οκτωβρίου 1528 προς τον Προβλεπτήν Κεφαλληνίας Αντώνιον Κάλβον αναφέρεται η νήσος Ιθάκη με λιμένα Βαθύ ή Val de Compare, πλησίον του οποίου διαμένουσι περί τας εξήκοντα οικογενείας, τα πάνδεινα υφισταμένας εκ των επιδρομών των πειρατών (Κ. Σάβα. Μνημεία της Ελλην. Ιστορίας τόμ. 6 σελ. 285).
Εκ των ανωτέρω σαφώς καταφαίνεται ότι ούτε κατά τους αρχαίους ούτε κατά τους μέσους χρόνους η νήσος Ιθάκη μετήλλαξεν όνομα, νυν μόνον κατά τους νεωτέρους χρόνους κινδυνεύη ν’ αλλάξη θέσιν, ως εκ των αρχαιολογικών ερευνών του αξιοτίμου κ. Δαίρπφελδ, περί ων ίσως άλλοτε εν εκτάσει πραγματευθώμεν.
Αθήναι 15 Ιανουαρίου 1901
Μετά πολλής υπολήψεως
υμέτερος
Ιπποκράτης Καραβίας
Εφημερίδα Εστία, αρ. φύλ. 320, 17.01.1901
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου