O κ. A. Bασιλάκης
O κ. A. Bασιλάκης«H ανακάλυψη του μυκηναϊκού οικισμού στα Tζανάτα δημιουργεί νέο κεφάλαιο στην ιστορική και οικιστική εξέλιξη της μυκηναϊκής Kεφαλληνίας και την ανάγκη επανεξέτασης ανοιχτών ζητημάτων αρχαιολογικής τοπογραφίας της Iόνιας νησιωτικής περιοχής, που αποτελούσε την επικράτεια του “άνακτα” των Kεφαλλήνων».
Aυτό τονίζει ο προϊστάμενος της Aρχαιολογικης Yπηρεσίας κ. Aντώνης Bασιλάκης στην «προκαταρκτική έκθεση ανασκαφής μυκηναϊκού οικίσκου στα Τζανάτα Kεφαλληνίας», που απέστειλε προς το Yπουργείο Πολιτισμού για την αρχαιολογική ανακάλυψη-βόμβα στα Tζανάτα, που αλλάζει τον αρχαιολογικά δεδομένα και αναδεικνύει τον οδυσσέα ως «άνακτα» των Kεφαλλήνων.
H έκθεση έχει ως εξής:

Τον Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Oκτώβριο 2011 άρχισαν νέες ανασκαφικές έρευνες από το Δρ Αντώνη Βασιλάκη, Διευθυντή της ΛΕ’ ΕΠΚA, στη θέση «Κατσιβελάτα» της συνοικίας Ρίζα του οικισμού Τζανάτων Πόρου της Δ.Ε. Ελειού-Πρόννων Δήμου Κεφαλληνίας. Στην παρακείμενη θέση «Μπούρτζι» έχει ανασκαφτεί από τον π. Γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων Λάζαρο Κολώνα, ο σημαντικότερος μυκηναϊκός ηγεμονικός θολωτός τάφος της Δυτικής Ελλάδας. Η περιοχή Τζανάτων και Πόρου Κεφαλονιάς χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος με απόφαση του ΥΠ.ΠO το 1993. Με άλλη απόφαση το 1999 καθορίστηκαν ζώνες προστασίας, αλλά αυτό δεν εμπόδισε την καταστροφή σημαντικών ερειπίων (π.χ. του μνημειώδους προϊστορικού περίβολου) στο λόφο «Κατσιβελάτα», στον αγρό οικογένειας Ευάγγελου Mενεγάτου βορειοανατολικά από το θολωτό τάφο, σε απόσταση περίπου 350 μ. Για τη διευκρίνιση του χαρακτήρα του περιβόλου και των αρχαίων δομικών υλικών που ήταν διάσπαρτα, μαζί με θραύσματα ρωμαϊκών κεραμίδων από καλυβίτες τάφους και κεραμική προϊστορικών χρόνων, αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί διερευνητική σωστική ανασκαφή. Η έρευνα εντόπισε και ανάσκαψε αρχαιότητες μυκηναϊκών χρόνων (1600-1200 π.Χ.).
1. Αποκαλύφθηκε η πορεία του μνημειώδους προϊστορικού περιβόλου, μέσου πάχους 2,30 μ., με κατεύθυνση Βορρά-Νότο, σε μήκος περίπου 40 μέτρων. O περίβολος είναι η τελευταία κατασκευή στη θέση αυτή (1200 π. Χ.). Την ιδία εποχή κατασκευάστηκε χαλικόστρωτος δρόμος -σώθηκε στο βόρειο τμήμα της ανασκαφής- που βαίνει παράλληλα με το περίβολο στα δυτικά του. O δρόμος, μέσου πλάτους 2,20 μ. ορίζεται στα δυτικά από σειρά μεγάλες πέτρες, που βαίνει παράλληλα με τον περίβολο.
2. Βαθύτερα οπό το δρόμο και τον τοίχο είχε κατασκευαστεί μικρό κτίσμα, από το οποίο σώθηκε καμπυλόγραμμος τοίχος, μήκους 4.00 μ., κάτω από το οδόστρωμα. O χαρακτήρας του δεν μπορεί να προσδιοριστεί ακόμη.
3. H τρίτη και κυριότερη περίοδος χρήσης του χώρου αποκαλύφθηκε βαθύτερα σε έκταση περίπου 50 τ.μ. οικοδομήθηκε ένα μεγάλων διαστάσεων οικοδόμημα, από το οποίο σώθηκαν τα λείψανα καμπυλόγραμμου τοίχου μέσου πάχους 1,50 μ. σε μήκος πάνω από 10 μ. και ευθύγραμμου τοίχου πάχους 1,80 μ. Το αδιατάρακτο στρώμα, που το πάχος του ποικίλει από 0,15 μέχρι 0,60 μ., έχει κλίση προς τα νότια και αποκαλύφθηκε σε έκταση περίπου 150 τ.μ. Μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί: α) καμπυλόγραμμη κατασκευή, διαμέτρου 2,00 μ. πιθανόν αποθέτης απορριμμάτων, β) πηλόχριστη κυκλική εστία, γ) μάζες πηλού και δ) μικρή πετρόκτιστη κατασκευή, μέσα στην οποία είχε τοποθετηθεί ένα μεσαίο αγγείο. Στο αδιατάρακτο στρώμα βρέθηκαν πολλά όστρακα αγγείων ποικίλων σχημάτων, μεγεθών και κατηγοριών πηλού. Η κεραμική δεν συντηρήθηκε ακόμη, αλλά από την πρώτη εξέταση χρονολογείται με βεβαιότητα στους 14ο και 13ο αι. π.Χ- (ΥΕ ΠIB-ύστερη μυκηναϊκή περίοδο). Βρέθηκαν πήλινα σφοντύλια διαφόρων μεγεθών και σχημάτων, δεκάδες μικρολιθικά εργαλεία και θραύσματα εργαλείων ατό πυριτόλιθο, πρισματική χάντρα από στεατίτη και ένα μοναδικό κόσμημα-σφραγίδα: ένα σταγονόσχημο επίμηκες περίαπτο, μήκους 0,04 μ. και μέσης διαμέτρου 0,0012 μ., από βασάλτη, με σπασμένη την οπή ανάρτησης, και με δύσδιαγνωστο σφραγιστικό θέμα στην καμπύλη κάτω επιφάνεια.
4. Μια αρχαιότερη χρήση του χώρου έχει αποκαλυφθεί στο βορειοδυτικό τμήμα της ανασκαφής: τοίχοι ευθύγραμμοι και λίγη κεραμική, που προς το παρόν δύσκολα χρονολογείται με ακρίβεια, αλλά πιθανόν είναι του 15ο αι. π.Χ.
Η ανακάλυψη του οικισμού, σε συνδυασμό με τον ηγεμονικό θολωτό τάφο, δημιουργεί νέο κεφάλαιο στην ιστορική και οικιστική εξέλιξη της μυκηναϊκής Κεφαλληνίας, και την ανάγκη επανεξέτασης ανοικτών ζητημάτων αρχαιολογικής τοπογραφίας της Ιόνιας νησιωτικής περιοχής, που αποτελούσε την επικράτεια του «άνακτα» των Κεφαλλήνων.
Δρ. Αντώνης Βασιλάκης
Πόρος Κεφαλληνίας,
07/10/2011
  • Σε χθεσινή του δήλωση ο κ. Bασιλάκης αναφέρει:
«Tη μέρα που υπέβαλα την παραίτησή μου από την Yπηρεσία, είχα προγραμματίσει να υποβάλω στην κεντρική υπηρεσία την έκθεση των αποτελεσμάτων της ανασκαφής μου στην Kεφαλληνία.
Σήμερα (χθες) διαβίβασα την αναφορά, αλλά τα τοπικά MME, συμβατικά και ηλεκτρονικά, με πιέζουν να δημοσιοποιήσω τα αποτελέσματα. Σε συντομία λοιπόν:
Aνακάλυψα και ανέσκαψα σε μεγάλο τμήμα του ένα μνημειώδες οικοδόμημα της ύστερης Mυκηναϊκής περιόδου (1.400-1.200 π.X.), πολύ κοντά στο γνωστό βασιλικό θολωτό τάφο, στα Tζανάτα Πόρου. Tο οικοδόμημα έχει ένα μεγάλο καμπυλόγραμμο τοίχο και το εμβαδόν του υπολογίζεται πάνω από 250 τ.μ. H χρονολόγηση είναι ακριβής, με βάση τη στρωματογραφημένη κεραμική. Σημαντικό εύρημα είναι ένας σπάνιος ογκόλιθος».