Η πολιορκία της Τροίας, ένα περίπλοκο γεγονός
Η πολιορκία της Τροίας, κατά τον Όμηρο, κράτησε 10 χρόνια, αυτό αναφέρει ο Αγαμέμνονας στη Β – 295, ότι πέρασαν ήδη εννέα χρόνια και συνεχίζεται άκαρπη στο δέκατο. Η πόλη πολιορκείται από 80.000 έως 100.000 στρατιώτες για μεγάλο διάστημα όμως ο ποιητής επιλέγει να τραγουδήσει τα κρίσιμα γεγονότα 51 ημερών στο 10ο έτος, δηλαδή τη σύγκρουση Αχιλλέα – Αγαμέμνονα, την αποτυχημένη επίθεση Αγαμέμνονα στην πόλη, την μονομαχία Μενελάου- Πάρη, Έκτορα - Αίαντα, την εισβολή του Έκτορα στο στρατόπεδο των Αχαιών, τον θάνατο του Πατρόκλου, τη συμφιλίωση των δύο αρχηγών και την μονομαχία Έκτορα – Αχιλλέα που θα έχει τραγική έκβαση για τον αρχηγό των Τρώων … όμως «προφητεύεται» ότι σύντομα θα σκοτωθεί και ο Αχιλλέας ενώ η Τροία θα καταστραφεί και θα καεί….
Η τεράστια δύναμη των συγκεντρωμένων στρατιωτών απέναντι μόνο σε μια πόλη προβληματίζει όπως και το γεγονός ότι την υπερασπίζονται σύμμαχοι, από ένα πολυφυλετικό σύνολο, προερχόμενο από ένα τεράστιο γεωγραφικό εύρος(ευρασιατικό). Τα γεγονότα εξελίσσονται σε μια περιοχή γειτονική, ίσως και έδαφος των Χετταίων!
Τι άλλο κρύβεται στα εννέα χρόνια που πέρασαν και τι ακολούθησε δηλώνεται με έμμεσο τρόπο (όπως π.χ. ότι θα βασιλεύσουν οι απόγονοι του Αινεία, όχι Έλληνες) ενώ οι ομηρικές πληροφορίες για την διαχείριση της εμπόλεμης ζώνης κρύβουν πολλά…
Μαθαίνουμε λοιπόν ότι ο Φιλοκτήτης (Β-721), που θα σκοτώσει τον Πάρη ( είχε επτά καράβια και 350 τοξότες) έμεινε εννέα χρόνια στην Λήμνο, επειδή τον τσίμπησε φίδι, ενώ θα έρθει τον 10ο χρόνο, πληροφορία που κρύβει τον απόλυτο έλεγχο της Λήμνου για λόγους ανεφοδιασμού και προστασίας των θαλάσσιων δρόμων.
Ο ποιητής αναφέρει τον πρώτο νεκρό του πολέμου, τον Πρωτεσίλαο (Β-699) ο οποίος αποβιβάστηκε πρώτος και σκοτώθηκε, πληροφορία που αποτελεί μνεία της εισβολής και εγκατάστασης στο ασιατικό έδαφος.
Ακολουθεί η ειρηνευτική αποστολή του Οδυσσέα και του Μενελάου στην Τροία (Γ - 203), οι οποίοι μίλησαν στην συνέλευση του λαού των Τρώων για να ζητήσουν την απόδοση της Ελένης με τους θησαυρούς, εξέλιξη που παρεμποδίστηκε από τον Πάρη ( Λ – 123). αφού έδωσε στον Τρώα Αντίμαχο πλούσια δώρα.
Αναφέρονται λοιπόν αρκετές στρατιωτικές επιχειρήσεις με επιθετικό χαρακτήρα, όπως η επιδρομή εναντίον της Θήβας(Α -366), στους πρόποδες της Πλάκου, όρους της Μυσίας. Εκεί φονεύεται ο βασιλιάς τους που ονομαζόταν Ηετίων, πατέρας της Ανδρομάχης, μαζί με τους επτά γιους του, ενώ αιχμαλωτίζεται η βασίλισσα που εξαγοράζεται με λύτρα. Μαθαίνουμε επίσης για την κατάκτηση της Λέσβου, στην Ι – 128 από τον Αχιλλέα (και την πάλη του Οδυσσέα με τον Φιλομηλείδη στην Οδ.). Από εκεί έφεραν αιχμάλωτες γυναίκες, εκ των οποίων τις επτά τις προσφέρει ο Αγαμέμνονας ως δώρο συμφιλίωσης. Κατάκτηση μετά από επιδρομή αναφέρεται για το νησί της Σκύρου, (Ι - 668)πιθανόν όμως να μην κατονομάζεται η γνωστή Σκύρος, διότι εκεί κατοικούσαν Δόλοπες(ελληνικό φύλο που υπήρχε και στο βασίλειο του Αχιλλέα), κοντά στον βασιλιά Λυκομήδη έζησε για μεγάλο διάστημα και ο Αχιλλέας, με την κόρη του είχε αποκτήσει τον Νεοπτόλεμο, που ο ίδιος ο Αχιλλέας (Τ-325) μνημονεύει ότι ανατρέφεται στη Σκύρο (δυσκολία στην ταύτιση των δύο περιοχών) .
Επίσης μνημονεύεται η άλωση και άλλων δύο πόλεων, της Πηδάσου και της Λυρνησσού (Υ- 91). Η Λυρνησσός (Β -690) κατακτήθηκε από τον Αχιλλέα αφού νίκησε τους γιους του Εύηνου βασιλέα και καταδίωξε εκεί τον Αινεία (Υ -188).
Συνεπώς γινόντουσαν επιχειρήσεις γύρω από την Τροία για αρπαγή τροφών, ή σε μεγάλο βάθος, για να γίνει πιο ασφαλής η πολιορκία της πόλης. Χαρακτηριστική επίσης είναι η περίπτωση της αιχμαλωσίας του Ίσου και του Άντιφου, δύο παιδιών του Πριάμου, που όπως μαθαίνουμε (Λ -104) τα αιχμαλώτισε ο Αχιλλέας «ενώ τα αρνιά τους έβοσκαν εις τις πλαγιές της Ίδης» και κατόπιν εξαγοράστηκαν, όπως, στη Φ-35, η αιχμαλωσία του γιου του Πριάμου Λυκάονα, από τον Αχιλλέα νύκτα, στον κήπο του πατρός του, αφού «τα τρυφερά βλαστάρια μιας αγριοσυκιάς σκεπάρνιζε, της άμαξας πλευρά να τα μορφώσει …..»
Ο κήπος για τον οποίο γίνεται λόγος δεν φαίνεται να είναι αποκλειστικά μέσα στην πόλη που την καλύπτουν ισχυρά τείχη, αλλά σε χώρο παρακείμενο που ίσως ελεγχόταν από τους Τρώες ή ήταν αρκετά μακριά από τα τείχη σε ζώνη εντελώς αφύλακτη .
Αυτό φανερώνει έμμεσα ότι η πολιορκία από τους Αχαιούς ήταν ελλιπής, διότι σημαντικά πρόσωπα βγαίνουν έξω από την πόλη βόσκουν τα κοπάδια τους και επιστρέφουν, εικασία που δεν είναι υπερβολική, γιατί πληροφορούμαστε ότι ο Λυκάονας πουλήθηκε δούλος στην Λήμνο και από εκεί τον αγόρασε ο Ηετίων (από το νησί της Ίμβρου), ο οποίος τον έστειλε στην Αρίσβη, σύμμαχο πόλη της Τροίας, και από εκεί χωρίς εμπόδια επέστρεψε πάλι στην Τροία, για να τον συλλάβει ξανά ο Αχιλλέας και να τον θανατώσει .
Ένδεκα ημέρες πριν την σύγκρουσή του με τον Αχιλλέα ισχυρίζεται ότι έχει έλθει στην Τροία ο Αστεροπαίος, βασιλιάς των Παιόνων(Μακεδονία), ανάλογο διάστημα με τον Θράκα βασιλέα, Ρήσο, αναφορές που δηλώνουν ότι οι έρχονταν ενισχύσεις χωρίς μεγάλα εμπόδια μέχρι και το 10ο έτος λίγο πριν την άλωση της πόλης.
Η χαλαρή πολιορκία της Τροίας στα εννέα χρόνια σημαίνει την υλοποίηση από εκτεταμένες επιχειρήσεις, τις οποίες επιβεβαιώνει η αναφορά του Αχιλλέα στην Ι – 328 :
«και με τα πλοία δώδεκα έχω πατήσει χώρες
και πάλι ένδεκα πεζός στην κάρπιμη Τρωάδα»
Η σκοπιμότητα των συγκεκριμένων 23 επιχειρήσεων σχετίζεται με την κατάσταση που οι Αχαιοί βρήκαν στην Μικρά Ασία, δηλαδή την αντίσταση της Τροίας και την ευρύτατη υποστήριξή της από όλες τις γειτονικές χώρες, γεγονός που δημιουργούσε συνθήκες ανασφάλειας και επικινδυνότητας (ίσως δείχνει και την αντίδραση των Χετταίων).
Το στρατιωτικό σχέδιο των Αχαιών ήταν η εξουδετέρωση των συμμάχων της Τροίας με την διάσπαση του εκστρατευτικού σώματος σε δύο τμήματα, ένα πολιορκητικό και ένα μονίμως επιχειρησιακό. Το πρώτο σώμα της πολιορκίας, Αγαμέμνων, απέτυχε τρεις φορές να καταλάβει την πόλη (Ζ-434) «τρεις φορές δοκίμασαν των Αχαιών οι πρώτοι να το κατακτήσουν (το κάστρο)» (Ανδρομάχη).
Η πολιορκία της Τροίας κλείνει κατά τις εξωομηρικές πηγές όταν φθάνουν εκεί οι Αμαζόνες (Χετταίοι, άμεση εμπλοκή) των οποίων η βασίλισσα, Πενθεσίλεια, σκοτώνεται από τον Αχιλλέα και οι Αιθίοπες με αρχηγό τον Μέμνονα που και αυτός σκοτώνεται από τον Αχιλλέα… συνεπώς η πολιορκία «διεθνοποιείται» γι’ αυτό και λαμβάνει γρήγορο τέλος με τον Δούρειο Ίππο…
Βέβαια στα δέκα χρόνια μπορεί να μην πέτυχαν την άλωση της πόλης όμως το στράτευμα των Αχαιών έχει αποκτήσει πλούσια λεία λαφύρων.
Στους αγώνες για τον νεκρό Πάτροκλο ο Αχιλλέας δαπανά ολόκληρη περιουσία που είναι λείες πολέμου (αιχμάλωτοι, ίπποι, αντικείμενα, χρυσάφι….)
Συνεπώς η πολιορκία της Τροίας αποτελεί μόνο ένα γεγονός από τον δεκαετή πόλεμο στον οποίο ηττούνται πολλές περιφερειακές δυνάμεις, οι οποίες εμπλέκονται….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου